Rapor 02 - Yoldaş Pançuni

Bu hafta Yervant Odyan'ın Yoldaş Pançuni adlı kitabı okunmuştu. Kitap hakkında şunlar konuşuldu:

• Yoldaş Pançuni, devrimci politikanın eleştirisini yapıyor. Bunu 1909 tarihinde yapması oldukça dikkat çekici. Böyle bir eleştiri mesela Jön Türkler üzerinden yapılamazdı. Çünkü onların politik eğilimleri daha farklı. Ermeniler üzerinden yapılması daha makul.
• Kitabın yayınlandığı derginin Ermeni Patrikhanesi’ne yakın bir yayın organı olan Püzantiyon olması dikkat çekici.
• Yazar Yervant Odyan’ı muhafazakar biri olarak tanımlayabiliriz. Kitapta eleştirilmeyen tek kesim Ermeni din adamları.
• Yoldaş Pançuni’de, bir anda ortaya çıkan bir sosyalistin, dingin çizilen köy portelerinde yaşayan halkın uyumunu ve huzurunu bozması teması ağırlıkla işleniyor. Kitapta Anadolu’da yer alan muhtemelen Ermenilerin fazla olduğu bazı yerler Ermenice isimleri ile anılıyor. Bu daha serbest bir atmosferin varlığına dikkat çekiyor. Kitabın şehir ve köylere ilişkin çizdiği porteler birbirinden farklı. Kitap bir Ermeni devrimi’ne doğru ilerliyor.

Genel Sorular:
- Azınlıklar’ın 19 yy’daki politik örgütlenmeleri nasıldı?
- İttihat ve Terakki Partisi ile Ermeni Partileri arasındaki ilişkiler nasıldı?
- Azınlıkların birbirleri ile ilişkileri nasıldı?
- Her cemaat kendi içinde, kendi kurallarıyla yaşamayı sürdürsün düşüncesi geçerli miydi?Geçerliyse kimler tarafından paylaşılıyordu?
- 19.yy.’da ortaya çıkan Milliyetçilik akımları, Anadolu’ya ve azınlıklara nasıl yansıdı?
- Osmanlı Devleti’nin azınlıklarla adalet ve hukuk anlamında ilişkisi nasıldı?

Metot Çalışmaları:
Kronolojik bilgi açısından eksik olduğumuz fikrinde birleştik. Bu nedenle öncelikle dönemle ilgili gelişmeleri (olabildiğince) kurgudan uzak şekilde anlatan okumalardan başlamaya karar verdik. Bu noktada Bernard Lewis’in yazdığı Modern Türkiye’nin Doğuşu adlı kitabı önerildi. Bu kitap ya da bir başka kaynaktan ilgimizi çeken konular üzerine eğilerek, altyapımızı güçlendirmeye başlamayı kararlaştırdık.
Dönemle ilgili tarihi okumaları başlıklar altında paylaştırabileceğimizi düşündük. Böylece her hafta çeşitli sunumlar olabilir. Ancak Pançuni gibi kurgusal metinleri hepimizin birlikte, aynı zamanda okumamızın daha faydalı olacağına karar verdik. Gelecek hafta bu okumanın yanında okumamış olanların da Pançuni’yi tamamlaması gerekmekte.